1976

104’ (25 fps) / 1.66:1

VIDEO ON DEMAND

BOMBER & PAGANINI

/

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:

Νίκος Περάκης

ΣΕΝΑΡΙΟ:

Νίκος Περάκης

Την ιδέα για την ταινία μου την έδωσε ο Αλέξανδρος Kluge, o οποίος εκτός από διανοούμενος, θεωρητικός και Filmautor ήταν –και είναι- νομικός κι ένας από τους συντάκτες του Μανιφέστου του Oberhausen (1962) που θεωρείται η ιδρυτική διακήρυξη του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου και την οποία ακολούθησαν η «Συνεργασία Νέων Γερμανών Παραγωγών Κινηματογραφικών Ταινιών» τo 1966 και το 1967 ο «Nόμος Προαγωγής του Κινηματογράφου», απαρχή δεκάδων επιχορηγήσεων και χρηματοδοτήσεων, κρατικών, ομοσπονδιακών, δημοτικών, τηλεοπτικών ιδρυματικών και άλλων πολλών. Ένα βράδυ στο τραπέζι της κουζίνας της U.L.M. μεταξύ άλλων νομικών παράδοξων ο Αλέξανδρος ανέφερε και μια άσκηση για φοιτητές της νομικής, όπου ένας παράλυτος βλέπει σ΄ένα χωράφι ένα σεντούκι με θησαυρό και οδηγεί τον τυφλό φίλο του στο σημείο για να τον πάρει. Σε ποιόν ανήκει ο θησαυρός;

Φυσικά στον τυφλό που μπόρεσε να τον πάρει στα χέρια του το σεντούκι. Λίγο αργότερα, τον Μάιο του 73 κυκλοφόρησε μια τοπική εφημερίδα με τον τεράστιο τίτλο: ΤΥΦΛΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΥΤΟΣ ΚΛΕΒΟΥΝ ΠΕΡΙΠΟΛΙΚΟ. Kατόπιν αυτού άρχισα να γράφω το σενάριο.

ΥΠΟΘΕΣΗ

H ταινία είναι στην κυριολεξία η ιστορία του παράλυτου που οδηγεί τον τυφλό. Του Μπόμπα, ενός μεθύστακα μποξέρ, πρώην πιανίστα, και του Παγκανίνι πρώην βιρτουόζου του βιολιού, που είναι κι ο λόγος για το παρατσούκλι του. Τα δύο χαμένα κορμιά συχνάζουν με μια συμμορία κακοποιών και πόρνες στο κακόφημο Wunder Bar (Μπαρ των Θαυμάτων).

Κατά τη διάρκεια μιας απίστευτα αποτυχημένης διάρρηξης o Μπόμπας χάνει το φως του και Παγκανίνι μένει παράλυτος. Καταδικασμένοι να κάνουν τα πάντα μαζί, o τυφλός Μπόμπας σπρώχνει στους κακόφημους δρόμους την αναπηρική καρέκλα του Παγκανίνι, ενώ ο παράλυτος Paganini κάνει τον πλοηγό. Περιμένοντας να συμβεί ένα θαύμα, αιφνιδιάζονται από μια χρυσή ευκαιρία: Φαίνεται ότι η συμμορία σχεδιάζει την ληστεία μιας θωρακισμένης χρηματαποστολής και ο Παγκανίνι έχει εκπονήσει ένα ριψοκίνδυνο σχέδιο για να εκμεταλλευτεί την απόδραση τους.

ΔΙΑΝΟΜΗ ΡΟΛΩΝ+ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Toν Ιούλιο του 74, μόλις έπεσε η χούντα και λίγες μέρες μετά την επιστροφή του Καραμανλή, κατέβηκα στην Αθήνα για να πάρω κι εγώ μια δόση ευφορίας, μετά από 6 χρόνια Γερμανίας. Είχα μια πρώτη γραφή του σεναρίου με ήρωες δύο ανάπηρους μικροκακοποιούς και θέλοντας να μείνω κι εγώ εδώ κατέβηκα στον Πειραιά να ψάξω χώρους γυρίσματος. Η ατμόσφαιρα του λιμανιού και η θέα των πλοίων ήταν ιδανικές. Ήθελα να βάλω τον Μπόμπα και τον Παγκάνινι σ΄ένα ποστάλι γεμάτο προσκυνητές και να τους στείλω στην Παναγία της Τήνου, όπου μετά το θαύμα ό τυφλός θα έβλεπε κι ο παραλυτικός θα τον κυνηγούσε στα λατομεία του Πανόρμου. Φοβεροί χώροι αλλά το γενικότερο κλίμα με έκανε να νιώθω αποξενωμένος. Τους φίλους και συναδέλφους απασχολούσε περισσότερο ο εμφύλιος από την επταετία και την διαμάχη του «Νέου» κατά του «Παλιού» ή του «Κινηματογράφου των Παππούδων» που την είχα βιώσει και στην Γερμανία, όπου γύρισα με την απογοήτευσή μου. Τελικά βρήκα χώρους κι ο -στο μεταξύ- συνεταίρος μου παραγωγός von Vietinghoff, μια σοβαρή συμπαραγωγή στην γκρίζα και φθίνουσα αυτοκρατορική Βιέννη και περίχωρά της. Έτσι κι αλλιώς «Ο Τρίτος Άνθρωπος» ήταν μια από τις αγαπημένες μου ταινίες.

Εκτός από τους βασικούς ρόλους και μερικούς συνεργάτες με τους οποίους είχα αρχίσει την προετοιμασία στο Μόναχο, οι ηθοποιοί και το συνεργείο ήταν Βιενέζοι.

ΔΙΑΝΟΜΗ

Mπόμπας

.Mario Adorf

Παγκανίνι

Tilo Prückner

Mόνα

Barbara Valentin

Mίνα

Margot Werner

Mαμά

Hannelore Schroth

Ιατροδικαστής

Fritz Weiss

Δεσμοφύλακας

Willy Hufnagel

Κραγιόνης

Rainer Artenfels

Πόρνη του 4ου

Hannelore Elsner

Χασάπης

Peter Jost

Κύριος Schorsch

Heinz Winter

Κύριος Ντόμπερμαν

Heinrich Schweiger

Προσποιούμενος

Otto Tausig

Γραμματέας Συνδικάτου

Hark Bohm

Δικαστικός Κλητήρας

Otto Amross

Αστυφύλακας

Kurt Sowinetz

Ταφτά Mίτσι

Erzsi Szablinski

Ιερέας

Bruno Thost

Καμικάζι

Karl Krittl

Αστυνομικός

Michael Janisch

Πιανίστας

Ralph Toursel

Χοντρή Πόρνη

Delia Carsten

Αδύνατη Πόρνη

Holde Naumann

Αστυφύλακας Κλούβας

Gottfried Blahovski

Τουαλετατζού

Elisabeth Essel

Αγρότης

Hans Habietinek

Φορτοεκφορτωτής

Karl Zerda

Μπάντα Τραμβαγιέρηδων

Wiener Strassenbahner Kapelle

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Σενάριο+Σκηνοθεσία

Νίκος Περάκης

Συνεργάτες Σεναριογράφου

Joe Hembus,Uli Greive

Διευθυντής Φωτογραφίας

Dietrich Lohmann

Σκηνογράφος

Winfried Hennig

Ενδυματολόγος

Gera Graf

Εκτέλεση Παραγωγής

Joachim von Vietinghoff

Διευθυντής Παραγωγής

Otto Boris Dworak

Μουσική

Nikos Mamangakis

Στίχοι Τραγουδιών

Nikos Perakis

Ηχολήπτες

Rolf Scmidt Gentner, Karl Schliefelner

Μοντάζ

Siegrum Jäger

Make-up

Alfred Merheim

Φροντιστής

Margarete Graef

Φωτογράφος σκηνής

Chotoku Tanaka

Διευθυντής Πλατό

Jussuf Koschier, Elisabeth Szablinski

Βοηθός Σκηνοθέτης

Peter Fratscher

Σκριπτ

Babatte Raitmeyer

Βοηθός Κάμεραμαν

Attila Szabo

Ηλεκτρολόγος

Erich Kristufek

Μακενίστας

Walter Knaus

Βοηθός Μοντέρ

Claudia Rienek

Ντεκορατέρ

Fritz Hollergschwandtner

Ειδικά Εφε

Helmut Graef

Βοηθός Παραγωγού

Beatrix Waizenauer

Γραμματέας Παραγωγής

Christine Fall

Λογιστής

Alfred Ebinger

Γκαρναρόμπα

Waltraud Freitag

Ενοικιαστές Ρούχων

Lambert Hofer

Φώτα+Μακενιστικά

Wien Film GmbH

Εργαστήρια Εικόνας

Wien Film Grinzing

Music Recording

Wien Film GmbH

Ερμηνεία Τραγουδιού Τίτλων

Margot Werner

„Wunder Geschehen“

Polydor Nr.2041772

Παραγωγός ZDF

Christoph Holch

Παραγωγή

Vietinghof & Perakis Filmproduktion

Συμπαραγωγοί

Zweites Deutsches Fernsehen
σε συνεργασία με την Sascha Film GmbH Wien

Διανομή

Constantin Film

Διάρκεια 104’(25 fps)
EASTMAN Color 35 mm
Αναλογίες Εικόνας 1.66:1

ΑΦΙΣΕΣ+ΤΑΜΠΛΟ

ΚΑΡΕ+ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΚΗΝΩΝ

Κάθε φορά που κουβεντιάζαμε για την φωτογραφία της ταινίας με τον Lohmann, καταλήγαμε στο συμπέρασμα ότι έπρεπε να την γυρίσουμε ασπρόμαυρη. Δυστυχώς δεν επρόκειτο να μας το επιτρέψει ποτέ ο συμπαραγωγός ZDF, που είχε επενδύσει στην χρωματιστή τηλεόραση ούτε η διανομή Constantin Film που δεν ήθελε με τίποτα «καλλιτεχνική» ταινία.

Γι αυτό όταν συνάντησα τον Chötoku Tanaka, Ιάπωνα καλλιτέχνη φωτογράφο, ο οποίος φωτογράφιζε την Βιένη και ήθελε και γυρίσματα ταινίας για το «portfolio» του, ενθουσιάστηκα. Φυσικά ήθελε ασπρόμαυρες φωτογραφίες και με το ζόρι μας έβγαλε μερικές έγχρωμες για το ταμπλό.

Χαίρομαι που είναι πάντα δυνατός και φωτογραφίζει.

ΣΚΗΝΕΣ

Στον σύγχρονο –που ξαναγράφτηκε- ήχο της ταινίας οι διάλογοι ήταν στα γερμανικά. Διάλεξα μερικές σκηνές με λίγο ή καθόλου διάλογο γιατί ή γερμανική βερσιόν δεν είναι υποτιτλισμένη στα ελληνικά ή αγγλικά, αλλά στο μεταξύ ο Claudio* μου έδειξε ένα πρόγραμμα με το οποίο μπορεί κανείς να βάλει τους υποτίτλους της αγγλικής βερσιόν στην γερμανική, πράγμα που έκανα με κίνδυνο η μετάφραση ενός αγγλικού ιδιωματισμού να μην ταιριάζει στον αντίστοιχο γερμανικό. Ας μου το συγχωρήσουν οι γερμανομαθείς. Το αγγλικό ντουμπλάζ θεωρήθηκε τότε -1976- πολύ καλό, αλλά το πρωτότυπο δεν έπαψε να είναι καλύτερο. Ιδιαίτερα το «Ταγκό του Συνδικάτου», που τραγουδούσε Margot Werner (1937-2012) το οποίο είναι στα γερμανικά και το ανέβασαν οι fan της στο διαδίκτυο. Υπενθυμίζω ότι είναι οι πρώτοι και τελευταίοι στίχοι που με άφησαν να γράψω στα γερμανικά.

Ψάχνοντας βρήκα κι ένα blog που θυμάται την ταινία από την προβολή της στο BBC2 τo 1977. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι εκθειάζει τους ηθοποιούς και δεν αναφέρει καν τον σεναριογράφο ή τον σκηνοθέτη, όπως και το πιο πρόσφατο γερμανικό DVD. Να μην τρομάξουμε τον αγοραστή, σου λέει, με άγνωστο σκηνοθέτη, θα τον διαβάσει στους τίτλους της ταινίας. Τελικά μόνο στην Ελλάδα μας έχουν περί πολλού και μας καλούνε σε ζωντανές εκπομπές και πρεμιέρες.

* Ο Claudio Bolivar είναι ο διευθυντής φωτογραφίας των τελευαίων μου ταινιών.

MAKING OF

Αυτή η ψευτοσυνέντευξη* γυρίστηκε το 2004, για να μπει αντί making of στα extras του DVD που κυκλοφόρησε η Arthaus της KINOWELT, όταν εξαγόρασε για το video τα δικαιώματα όλων των ταινιών του Filmverlag der Autoren. H εταιρία που εδώ ίσως ονομάζαμε «Εκδοτική Ταινιών των Δημιουργών» ιδρύθηκε το 1971 από καμιά δεκαριά Filmautoren, μεταξύ άλλων των Kluge, Wenders, Fassbinder και πρωτοστατούντος του Hark Bohm, ο οποίος στην ταινία παίζει τον ρόλο του δικηγόρου του «Συνδικάτου». Από τότε ήταν της μόδας –και απαραίτητες- οι φιλικές συμμετοχές σε μικρούς ρόλους που απέφευγαν γνωστοί ηθοποιοί, αλλά αμαρτία να τους παίξουν ατάλαντοι ή βοηθητικοί. Ο Filmverlag που ιδρύθηκε για να εξασφαλίσουν οι δημιουργοί καλύτερες συνθήκες διανομής από τις μεγάλες και εμπορικά προσανατολισμένες εταιρίες, πέρασε από πολλές κρίσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές πριν καταλήξει στην KINOWELT και μαζί της στο γαλλικό STUDIOCANAL το 2011.

* Προς το παρόν θα την καταλάβουν μόνο όσοι έμαθαν γερμανικά, αλλά όταν ανέβουν όλες οι ταινίες κι αν δεν έχει εξαντληθεί το budget του ιστότοπου, θα προσπαθήσω να υποτιτλίσω όλα τα clips, ή όσα τέλος πάντων προλάβω στον μάταιο αυτό κόσμο.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Χρειάστηκε να ψάξω χειμωνιάτικα για χώρους στην Βιέννη με ξεναγό τον διευθυντή παραγωγής Οtto-Boris Dvorak. Είδα πολλούς χώρους του Carol Reed, οι περισσότεροι είχαν γίνει στο μεταξύ τουριστικά αξιοθέατα -ίσως ήταν από τότε. Κουβεντιάζαμε ακόμη για ασπρόμαυρη ταινία κι έβγαλα εκατοντάδες ασπρόμαυρες φωτογραφίες τις οποίες εμφάνισα και μεγέθυνα στην κουζίνα του διαμερίσματός μου σε φθηνό χαρτί Α4 για άλλη βιομηχανική χρήση. Μερικά χρόνια αργότερα πέταξα καμιά διακοσαριά που είχανε μαυρίσει, γιατί δεν τις άφησα αρκετό χρόνο στο υποσουλφίτ (Sodium hyposulphate νομίζω).

Στα γυρίσματα φωτογράφιζε o Chötoku και στο τέλος μου έστειλε μερικές φωτογραφίες, προφανώς αυτές που είχε διαλέξει η Constantin Film για τον τύπο, γιατί φαίνομαι να σκηνοθετώ ακατάπαυστα τους δυο-τρεις ίδιους ηθοποιούς, τους πιο δημοφιλείς προφανώς.

Περισσότερα στις λεζάντες.

TEASERS+TRAILERS+TV SPOTS

VIDEO CLIPS+ΜΟΥΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

SHOOTING BOARDS+ΜΟΥΤΖΟΥΡΕΣ

Στη δεύτερη γραφή του σεναρίου με βοήθησε πολύ ο φίλος μου Joe*. O Joe Hembus ήταν ιστορικός του γερμανικού κινηματογράφου και του αμερικάνικου ουέστερν, με πολλά σχετικά βιβλία στο ενεργητικό του. Σε ατέλειωτες συζητήσεις με ανάγκασε να βρω το genre της ταινίας που θα γύριζα, γιατί εγώ το έψαχνα σκιτσάροντας χαρακτήρες και χώρους. Με έβαλε να κάνω ένα υποθετική διανομή με τον Karl Malden σαν Μπόμπα και τον Dustin Hoffman ως Paganini. Έτσι μπήκε στο σενάριο και το όνομα Sekulovich που ήταν το πραγματικό του Mladen και ταίριαζε στα κατάλοιπα της αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας και της μεταπολεμικής Βιένης. Ο Joe έκανε και την πρώτη επαφή με τον Mario Adorf, τον οποίο θεωρούσα απλησίαστο σταρ με απροσπέλαστο μάνατζερ. Τον Tilo Prückner για τον ρόλο του Παγκάκινη τον έψησα εγώ, πρώτον επειδή είχαμε δουλέψει μαζί στα μικρά θέατρα το 64-65, δεύτερον είχαμε εργαστεί μαζί πρόσφατα σε ταινίες των φίλων Hauff, Gall, Sinkel και Brustellin και τρίτον, ήμασταν γείτονες στον ίδιο όροφο.

Τον Uli Greive τον προσλάβαμε για να κοιτάξει τούς διαλόγους όταν χρειάστηκε να υποβάλλουμε το σενάριο με τον φάκελο της ταινίας στην επιτροπή της «Σύμβασης Κινηματογράφου-Τηλεόρασης». Ο Uli έφτιαξε μια μία ιδιόμορφη, αλλά μη προσδιορίσιμη διάλεκτο του γερμανόφωνου υποκόσμου. Σημειωτέον ότι τα περισσότερα μέλη της επιτροπής ήταν φιλόλογοι γερμανιστές, οι υπόλοιποι δικηγόροι...

* Δυστυχώς είναι η επέτειος της 21η Απριλίου, που μου θυμίζει πάντα τον Joe, καθώς τον χάσαμε σε μία χαράδρα των Άλπεων την 21.04.1985.