DIE BLECHTROMMEL

ΤΟ ΤΑΜΠΟΥΡΛΟ

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ:
Volker Schlöndorff
ΣΕΝΑΡΙΟ:
Volker Schlöndorff, Jean-Claude Carrière, Franz Seitz
DIE BLECHTROMMEL poster

Μετά την «φιλική» μου αποχώρησή από την ΧΑΜΕΝΗ ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΜΠΛΟΥΜ δεν περίμενα από τον Volker και τον Eberhard, τον συνεταίρο του στην BIOSKOP FILM να μου προτείνουν άλλη δουλειά, ιδιαίτερα ΤO ΤΑΜΠΟΥΡΛΟ που μόνο η αναγγελία των γυρισμάτων είχε ήδη δημιουργήσει ένα μικρό μύθο. Η χαρά μου δεν διήρκεσε πολύ γιατί δεν άργησα να μάθω ότι δεν ήμουν η πρώτη επιλογή και ο συνάδελφος είχε απλά αποχωρίσει πριν αρχίσει το ρεπεράζ και για λόγους που ήταν τόσο προφανείς, που δεν έκανα καν τον κόπο να ρωτήσω.

Η πρόκληση ήταν πολύ μεγάλη, για να αρνηθώ, ή τουλάχιστον να διαβάσω πρώτα το σενάριο για να ξέρω τι με περιμένει. Η ταινία θα γυριζόταν σαν συμπαραγωγή Γερμανών και Γάλλων παραγωγών -σε συνεργασία με studios- στο Βερολίνο, το Gdansk, το Zagreb, το Παρίσι, στην Νορμανδία και το Mόναχο, αλλά μόνο επειδή υπήρχε στην ΒΑVARIA το ντεκόρ ενός βομβαρδισμένου δρόμου, που είχε κάποτε κατασκευαστεί για ΤΟ ΑΥΓΟ ΤΟΥ ΦΙΔΙΟΥ του Bergman. Το μόνο θετικό ήταν, ότι ο παραιτηθείς μου κληρονόμησε τον βοηθό του Bernd, ένα ταλαντούχο γραφίστα ο οποίος είχε κάνει μια φοβερή έρευνα σε φωτογραφικά αρχεία και βιβλιοθήκες και δεν είχε δουλέψει ποτέ σε ταινία, αλλά ήταν αποφάσισμένος να γίνει σκηνογράφος. Ο Βernd μετακόμισε στο διαμέρισμά μου όπου υπήρχαν σχεδιαστήριο και μεγάλα τραπέζια, καθώς και η πρώην φίλη μου αρχιτεκτόνισσα η οποία μας βοηθούσε στα γραμμικά και η τρέχουσα που προσελήφθη για την τροφοδοσία του art department. Δυστυχώς τον περισσότερο χρόνο ταξίδευα, γιατί έπρεπε πρώτα να περπατήσω όλους τους χώρους με τον Volker, να σκιτσάρω τις κατασκευές, να πάω με τα τελικά σχέδια στους κατά τόπους συναδέλφους που είχαν την επίβλεψη και να είμαι πίσω στο φινίρισμα και την παράδοση των ντεκόρ πριν καταφθάσει το συνεργείο για τα γυρίσματα.

Δεν θυμάμαι αν πήγαμε πρώτα στο Βερολίνο ή το Gdansk, αλλά είμαι σίγουρος ότι στο αεροπλάνο μουτζούρωνα ακόμη στο σενάριο των 230 σελίδων τις λίστες των ντεκόρ κατά χώρο και χώρα. Στην αρχή μάζευα τα δελτία επιβίβασης, αλλά μετά από 20 πτήσεις έχασα τον λογαριασμό.

ΥΠΟΘΕΣΗ

PRODUCTION DESIGN

Πριν από το 90 στην Γερμανία δεν χρησιμοποιούσε κανείς τον όρο production design. Ο σκηνογράφος και ενδυματολόγος που είχε την ευθύνη και τα δύο έπαιρνε συνήθως τον κακόηχο κι άχαρο τίτλο «Gesamtausstattung», κατά λέξη «συνολικός εξοπλισμός», όρο τον οποίο χρησιμοποιεί και η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία για τα μοντέλα της. Στο ΤΑΜΠΟΥΡΛΟ μιας και δεν είχα και την ευθύνη των κοστουμιών –αυτό έλειπε- και μιας και θα υπήρχε σε κάθε χώρα κι ένας επιβλέπων σκηνογράφος, καταλήξαμε στον τίτλο «art director» που έχει κάτι το διευθυντικό, αλλά θυμίζει λίγο και καλλιτεχνικό διευθυντή σκυλάδικου.

Ο λόγος που βρέθηκαν τόσα σχέδια είναι γιατί η δουλειά έγινε στο γραφείο μου και ο Βernd συγκέντρωσε επιπλέον υλικό για την έκδοση του βιβλίου των Schlöndorff και Grass την οποία επιμελήθηκε. Τα σχέδια ήταν μέσα σε μια θεόβαρη συρταριέρα που ανέβασε στο μπαλκόνι ο μεταφορέας που φόρτωσε το νοικοκυριό μου στο Μόναχο, όταν το διέλυσα εξ αποστάσεως το 2000.

DIE BLECHTROMMEL είναι μια πολύ χαρακτηριστική γερμανική συμπαραγωγή που λόγω σεναρίου έπρεπε και μπορούσε να γυριστεί σε «φθηνές» ανατολικές χώρες όπως η Γιουγκοσλαβία και Πολωνία αλλά και στις λίγο έως πολύ ακριβές Γερμανία και Γαλλία. Βλέποντας τον προϋπολογισμό κατάλαβα ότι έπρεπε να δουλέψω, με περιορισμένα μέσα, όπως στις περισσότερες ταινίες του «Nέου Γερμανικού Κινηματογράφου».

Είχα πολύ λίγο χρόνο και πολλούς χώρους -που δεν είχαμε καν βρει- που έπρεπε να διαμορφωθούν και πολλά μικρά και μεγάλα σκηνικά στα πλατό της CCC του Arthur Brauner στο Βερολίνο.

Ξέχασα τον βασικό χώρο της ταινίας, το δρομάκι Labesweg στο προπολεμικό Gdansk –Γερμανικό Danzig-, όπου γεννήθηκε ο Günter Grass και διαδραματίζεται μεγάλο μέρος του μυθιστορήματός, το οποίο για λόγους επιδότησης έπρεπε να γυριστεί στο Βερολίνο.

Τα όποια σχέδια έπρεπε λοιπόν να γίνουν γρήγορα με μολύβι ή μελάνι σε ρυζόχαρτο για να αναπαράγονται εύκολα και να περιέχουν απόψεις για τον σκηνοθέτη και τους παραγωγούς αλλά και κατασκευαστικές λεπτομέρειες και μέτρα για τους συναδέλφους που θα τα υλοποιούσαν. Για όλους τους παραπάνω λόγους το κεφάλαιο design είναι μόνο για BLECHTROMMEL freaks.

ΣΚΗΝΙΚΑ

ΡΕΠΕΡΑΖ

Mε το ξεκίνημα της προετοιμασίας οι συνεργαζόμενοι παραγωγοί από τις άλλες χώρες έστειλαν συνεργάτες τους να φωτογραφίσουν τους χώρους για να επιλέξουμε αυτούς που θα επισκεπτόμασταν κατά το recce - στρατιωτική σλανγκ της αναγνώρισης. Ίσως είναι ενδιαφέρον να δει κανείς πως βλέπουν το αντικείμενό τους οι location scouts διαφορετικής επαγγελματικής προέλευσης. Tότε ήταν συχνά οι βοηθοί του σκηνοθέτη ή βοηθοί του παραγωγού. Άλλοτε ο σκηνογράφος ή production designer με τον διευθυντή φωτογραφίας κάνουν την πρώτη ανίχνευση. Στο Χόλιγουντ υπήρχαν και τότε εταιρείες που αναλάμβαναν την δουλειά. Όταν είχα αρκετό χρόνο για την προετοιμασία ξεκινούσα το ψάξιμο με τον βοηθό μου ή ένα της παραγωγής στο τιμόνι -για να μην σκοτωθούμε. Διάλεξα τις πιο χαρακτηριστικές -από εκατοντάδες- όπου αλλού διακρίνεται η αισθητική των φωτογράφων, αλλού ο επαγγελματισμός τους και στο τέλος μερικές ανέμπνευστες Polaroid που έβγαλα στο recce για τον λόγο ότι ταξιδεύαμε συνέχεια και δεν υπήρχε χρόνος για εμφάνιση και τύπωμα φωτογραφιών.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΚΑΡΕ+ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΚΗΝΩΝ

ΣΚΗΝΕΣ+TRAILERS

ΔΙΑΦΟΡΑ